İnsanlar meslek seçimi yaparken birçok etkene dikkat ederek yapmayı tercih ederler. Bu düşünce yapısına göre bir meslek seçimi yaparken o mesleğin insanlar için birçok farklı kıstası tamamlamış olması gerektiği konusunda bir birlik vardır. Çoğu zaman insanlar meslek seçimlerinde ilk olarak maaş, çalışma şartları ve saatleri, meslek içerisinde ne kadar çok mevki yükseltme şansları olup olmadığına bakmak gibi birçok farklı konuda kıstas belirlerler. Bu çerçevede bir meslek seçmeye özen gösterirler.
Makinist olmak isteyen ya da en azından bu konuda bir fikir sahibi olmak isteyen insanlar için de yukarıda ki şartlar aynı şekilde geçerlidir. Makinist olmak isteyen birinin araştırma yaparken ilk olarak soracağı ve üzerine çeşitli cevaplar almak isteyeceği araştırma konusu makinist nasıl olunur, sorusu olacaktır. Bu soruyu ayrıntılı bir biçimde yanıt vermek elbette ki mümkündür.
Makinist olmak isteyen insanlardan öncelikle belli eğitim seviyelerini yeterli bir başarı ile tamamlamış olmaları beklenir. Bu eğitim seviyesi genel anlamda üniversite düzeyinde eğitim olarak adlandırılabilir. Makinist adaylarının üniversitelerin belirli bölümlerinden mezun olmaları gerekir. Bu bölümler ise genel hatları ile Elektronik Teknolojisi, Makine, Raylı Sistemler Makinistlik, Raylı Sistemler Elektrik Elektronik Teknolojisi, Raylı Sistemler Makine Teknolojisi, Otomotiv Teknolojisi önlisans bölümleri olarak söylenebilir.
Bunun dışında ise başka birtakım eğitimlerin daha tamamlanması gerekir. Bu eğitimler ise bazı şartları sağlayan insanlar için mümkündür. Makinist olmak isteyen insanlar Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollarında (TCDD) çalışmak için eğitim tamamlamaları gerekir. Bu eğitim türü hizmet içi eğitim programı olarak adlandırılır. Nasıl makinist olunur, sorusunu soran kişiler için bu eğitimi alabilme şartları aşağıda verilmiştir;
· 35 yaşını geçmemiş olmak,
· İlgili önlisans bölümlerinden mezun olmak,
· Kamu Personel Seçme Sınavı P93’ten (Önlisans) 60 ve üzeri puan almak,
· Görme ve işitme duyuları sağlıklı olmak,
· Erkek adaylar için askerlik yükümlülüğü bulunmamak; askerliğini tamamlamış, tecil ettirmiş ya da askerlikten muaf olmak.
Yukarıda cevap verilen soru kalıbı dışında makinist olmak isteyen birinin ikincil olarak soracağı soru ise makinist maaşları ve çalışma süreleri olacaktır. Bu soruların cevapları ise aşağıda verilen başlıklar çerçevesinde yanıt bulunması beklenir.
Makinist Nedir?
Makinist mesleğinin sözlük tanımı olarak yolcu ve yük treninin zamanında çalışıp insanların güvenli bir biçimde yolculuk etmesini sağlamak ile sorumlu olan kişi şeklinde yapılabilir. Makinistlik sıfatının verildiği kişinin treni en iyi şekilde kullanan insan olması beklenir.
Treni hem kullanıp hem de trenin yolculuk esnasında çıkarabileceği herhangi bir problemde en profesyonel şekilde çözülmesini sağlayan kişi olması gerekir. Bu yüzden bir trenin yolculuğa çıktığı ilk andan itibaren yolculuğun bittiği ana kadar geçen süreden makinist sorumludur. Bu süreci en iyi şekilde yönetmek ve çıkabilecek olası problemleri çözmek makinistin görevidir.
Makinist Ne İş Yapar?
Makinist olmak isteyen insanların bu konu hakkında en ayrıntılı bilgiye bile ulaşabilmiş olması gerekir. Makinist olmak için makinist ne iş yapar, sorusunun yanıtına da ihtiyaçları vardır. Çünkü bu mesleği yaparken ya da yapmayı düşünürken ne ile karşı karşıya kalacaklarını bilmeleri gerekir. Makinist ne iş yapar, sorusunun cevabı ise aşağıda maddeler halinde yer almaktadır.
· Yolculuk başladığı andan itibaren tüm trenin sorumluluğu makinistin görevidir.
· Yolculuk başladığı andan itibaren meydana gelebilecek arızalarda gerekli tamiri yapmak, bilinen hasar tamir edilemeyecek bir durumda ise yüklerin ve yolcuların tahliyesini gerçekleştirmek
· Yolculuk boyunca meydana gelen herhangi bir aksaklığı rapor etmek
· Özellikle sonbahar ve kış mevsimlerinde trenin ısınma problemi ile ilgilenmek
· Trenin güvenlik sistemlerinin kontrol ve çalışır durumuna bakmak
· Kullanılan el aletlerinin bakımını ve diğer el aletlerini kullanmak
· Tren içinde bulunan tüm ekipmanların kalitelerinin kontrol edilmesi
· Ekipmanların o anki yolculuğa ve daha sonraki seferler için uygunluğunun kontrol edilmesi
· Görmek ve işitmek için gerekli olan tüm koruyucu malzemelerinin varlığını ve kalitesini kontrol etmek
· Görmek ve işitmek için gerekli olan tüm koruyucu malzemelerin kullanımı sağlayarak güvenlik prosedürlerine uymak
· Enerji tasarrufu konusunda gereken özenin verilmesini sağlamak
Makinist Olma Şartları
Her meslekte olduğu gibi makinist olmanın da belli başlı şartları bulunmaktadır. Makinist olma şartları birçok mesleğin eksine katı, geçilemez ve sıkı kurallar değildir. Aksine bu kurallar oldukça esnek ve az şarta sahiptirler. Makinist olma şartları yalnızca mesleğe yeterli adaylar yetiştirmek için olması gereken kurallardan oluşur. Bu kurallara göz atıldığında ise aşağıdaki liste öne çıkmaktadır. Bu liste;
· 35 yaşını doldurmamış olmak
· Herhangi bir görme kusuru bulunmamak
· Renkleri ayırt etmede bir problem teşkil edecek bir rahatsızlığın bulunmaması (Örnek olarak renk körü verilebilir. )
· Elektrikli aletleri, gerekli ekipmanları ve ölçüm aletlerinin kullanımını gerçekleştirmek için sahip olması gereken teknik bilgiye yeterli düzeyde sahip olmak
· İşitme ile ilgili herhangi bir probleminin bulunmaması
· Hızlı ve etkili karar verebilme yetkisine sahip olmak
· Sürekli ayakta durması gerektiği durumlarda bir problem yaşamayacak ve bu duruma yeterli fiziki özelliklere sahip olmak
· Yukarıda belirtilen bölümlerin en az birinden mezun olmak
· Herhangi bir duyu organında sağlıksal bir problem olmaması gerekir
Makinist Maaşları
Makinist olmak isteyen veya makinist olmayı düşünen insanların araştırma konusu olan bir başka konu ise makinist maaşları hakkındadır. Makinist olmak isteyen insanlar maddiyat hakkında düşünmekte son derece haklılardır. Bu konu da net bir cevap verebilmek için ciddi bir araştırma gereklidir.
Makinist maaşları birçok neden dolayısıyla değişkenlik gösterir. Bu nedenlere örnek vermek gerekirse makinist olarak çalışan insanların kıdemleri, bu insanlarının evli olup olmadığı, eğer evlilik durumları varsa eşlerinin çalışıp çalışmaması meslekleri gibi durumlar örnek olabilir. Bunların dışında çocuklarının varlığı ve bu çocukların sayısı ile beraber yaşlarının 6 yaşından küçük olup olmadığının belirlenmesi gibi birçok sebebe bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Geçtiğimiz yıllarda 2020 yılının ortalarına doğru açıklanan makinist maaşları 3 bin 550 Türk Lirası olarak açıklanmıştır. Evli ve çocuğu olan makinist yardımları için ise ortalama 4 bin 350 Türk Lirası olarak açıklama yapılmıştır. 2020 yılındaki asgari ücret ise net 2 bin 324 Türk Lirası olarak belirlenmiştir. Bu duruma bakarak makinist maaşları için asgari ücretin yaklaşık iki katı olduğu söylenebilir. 2023 yılı için ise yine aynı oran ile bakmak mümkündür. Bu orana göre 2023 yılı asgari ücret 8 bin 506 Türk Lirası olduğuna göre makinist maaşları için ortalama 15 bin 510 Türk Lirası denebilir. Makinist maaşları için ise en yüksek maaş 19 bin 380 Türk Lirası olarak belirlenmiştir.
